Zambia jest niezwykłym krajem w Afryce Południowej o bardzo ciekawej historii. Pierwotnie obszar Zambii, tak jak i całej Afryki Południowej, zamieszkiwali Buszmeni, jedna z najstarszych ras na Ziemi, którzy od VI do XVI wieku n.e. stopniowo wypierani byli z tych obszarów. Obecnie ich całkowita populacja wynosi około 80 tysięcy. Zdobyty przez ludy bantu obszar, w XVIII zasiedlać zaczął zuluski lud Nguni, a niedługo później na tereny Zambii napływać zaczęli misjonarze, koloniści, handlarze i odkrywcy. W ten sposób powstała tutaj niezwykła mieszanka, można by rzec mozaika kulturowa, która do dziś jest zauważalna w krajobrazie kulturowym Zambii. Jeżeli aspekt kulturowy tego kraju komuś nie wystarcza, to na pewno przekona go krajobraz przyrodniczy Zambii z bujnym miombo, czyli typowym, afrykańskim lasem tropikalnym i bezkresnymi sawannami.
Język
Położenie
Warunki naturalne
język urzędowy: angielski
inne języki: języki plemienne (m.in. bemba, tonga)
Położenie
Zambia położona jest we wnętrzu kontynentu afrykańskiego, w południowej jego części. Północna granica kraju leży 8° na południe od równika, a zachodnia 22° na wschód od południka 0. Zambia graniczy z ośmioma państwami, od północy: z Demokratyczną Republiką Kongo, Angolą, Namibią, Botswana , Zimbabwe, Mozambikiem, Malawi oraz Tanzanią na północnym wschodzie.
Warunki naturalne
Większa część Zambii zajmuje krystaliczny, lekko pofałdowany płaskowyż stanowiący część lewobrzeżnego dorzecza Zambezi. Południowo-wschodnią naturalną i jednocześnie administracyjną granicę kraju, wyznacza dolina Luangwy, a następnie dolina Zambezi, w obrębie której znajduje się najniżej w kraju położony punkt, na wysokości 329 m n.p.m. W związku z czym, według ogólnej systematyki, w Zambii nie występują żadne niziny. Najwyższym punktem w kraju jest natomiast fragment równiny Nyika (2606 m n.p.m.). Zambia leży na granicy działu wodnego po między zlewiskami Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego, w dorzeczach Zambezi oraz Konga. Charakterystyczną dla Zambii formacją roślinną jest miombo, czyli widny las tropikalny zrzucający liście na zimę, który na południu przechodzi w rozległe sawanny.
Religia
Klimat
Kuchnia
Według najnowszych danych, niemalże całą populacje Zambii stanowią chrześcijanie, w tym dwie trzecie protestanci. Inne religie, w tym islam oraz religie plemienne, wyznaje zaledwie 2% mieszkańców.
Klimat
Na większej części obszary panuje klimat podrównikowy suchy, z porą deszczową przypadającą na okres od listopada do kwietnia. Roczna średnia temperatura wynosi 25°C, podczas pory deszczowej 27°C oraz 22°C podczas pory suchej. Im wyżej oraz dalej na północ, tym większe opady. Najniższe opady, nawet poniżej 10 mm, występują na południowym zachodzie kraju.
Kuchnia
Podobnie jak w większości biednych państw afrykańskich, podstawę diety stanowi kilka „wypełniaczy”, jak ryż, kukurydza czy sorgo, do których dobierany jest sos oraz kawałek mięsa lub inny produkt nadający potrawie smak. Najpopularniejszym wypełniaczem jest nsima, czyli gęsta papka z mąki kukurydzianej. Popularna jest wszelkiego rodzaju dziczyzna w towarzystwie kassawy, orzeszków ziemnych oraz chilli. Na specjalne okazje i święta przygotowywane są potrawy z owadów i myszy, które uważane są za rarytas. Jeżeli zaś chodzi o dietę przeciętnych mieszkańców Zambii, to w dużej mierze uzależniona jest od tego co uda się w danej chwili znaleźć bądź upolować.
Atrakcje
Warunki wyjazdowe, wiza
Warunki celne
• Lusaka - stolica i największe miasto w kraju. Warto przede wszystkim wybrać się na targi z pamiątkami oraz położoną na obrzeżach farmę krokodyli. Kalimba Reptile Park to miejsce w którym z bliska zobaczyć można krokodyle, węże, żółwie oraz wiele innych gadów, które czasem od zwiedzających dzieli zaledwie druciana siatka.
• Wodospady Ntumbachusi - kompleks wodospadów w Północnej Zambii. Jest to miejsce rzadko uczęszczane przez turystów, dzięki czemu jest jeszcze bardziej urokliwe. Przed osiągnięciem wodospadów, po drodze zobaczyć można dziwną drewnianą konstrukcję, będącą świątynią wybudowaną dla duchów mieszkających w wodospadzie.
• Jezioro Tanganika - największy zbiornik wodny w kraju, leżący na granicy z Tanzanią i Demokratyczną Republiką Kongo.
• Parki Narodowe: South i North Luangwa, Kafue, Kasanka, Dolne Zambezi
• Wodospady Wiktorii- miejsce obowiązkowe dla każdego turysty podczas wycieczki do Zambii. Określane są jako jeden z siedmiu cudów świata, a ich fizjonomia zmienia się wraz z porami roku. W porze suchej przejść będzie można przez niemalże suche koryto, zaś podczas pory deszczowej hektolitry wody przelewać się będą w każdej sekundzie przez progi skalne, z impetem opadać i chlapać wszędzie wokoło.
Warunki wyjazdowe, wiza
Na jakim dokumencie podróży można przekroczyć granicę?
Paszport TAK
Paszport tymczasowy TAK
Dowód osobisty NIE
Paszport musi być ważny przez 12 miesięcy od daty wjazdu do Zambii.
WIZA
Obywatele polscy są zwolnieni z obowiązku posiadania wizy.
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami (Ustawy o obywatelstwie polskim), przy przekraczaniu polskiej granicy państwowej przez obywateli Polski posiadających podwójne obywatelstwo, podczas kontroli granicznej obowiązuje wymóg okazania polskiego dokumentu paszportowego.
Warunki celne
Przepisy celne zbliżone są do standardów międzynarodowych, wobec czego nie ma ograniczeń przy przewożeniu obcych środków płatniczych, a ich wywóz możliwy jest do kwoty zadeklarowanej przy wjeździe. Zwrot podatku VAT za zakupione towary następuje wyłącznie w przypadku uzyskania numeru ewidencji podatkowej i książeczki zwrotu podatku.
Posiadanie i przywożenie narkotyków jest karane.
Co zabrać
Zakupy, pamiątki
Przykładowe ceny
Osoby wybierające się do Zambii na wakacje powinny zabrać ze sobą wygodne obuwie na wędrówki, lekką bawełnianą odzież, lekką kurtkę lub polar, okrycie przeciwdeszczowe, nakrycie głowy, okulary przeciwsłoneczne, mały plecak, który odciąży ręce i pozwoli swobodnie robić zdjęcia, osobistą apteczkę (leki na przeziębienie, ból gardła i brzucha oraz przeciwbólowe, leki związane z indywidualnymi wskazaniami Państwa lekarza, bandaż elastyczny, plastry na otarcia), krem z wysokim filtrem UV, środki przeciw komarom oraz jeżeli jest możliwość lornetkę, dzięki której lepiej będzie się można przyjrzeć dzikim zwierzętom.
Zakupy, pamiątki
Najpopularniejszymi pamiątkami, podobnie jak z większości egzotycznych kierunków, są wszelkiego rodzaju wyroby rękodzielnicze. Dominują drewniane figurki i maski, ręcznie robione szachy oraz wiklinowe kosze. Można także kupować różne przedmioty, ozdoby i sprzęty od miejscowej ludności.
Przykładowe ceny
- woda (0,5l): 1,5 ZMW
- Cola: 2,5 ZMW
- piwo: 5-8 ZMW
- posiłek w taniej restauracji: 10-15 ZMW
- pączek: 1 ZMW
Ubezpieczenie
Szczepienia
Opieka medyczna
W Zambii uznawane są zwykle polisy renomowanych międzynarodowych towarzystw ubezpieczeniowych. Obowiązkowe jest ubezpieczenie OC, jednakże można je zakupić od ręki na przejściu granicznym, ponadto wskazane jest wykupienie ubezpieczeń osobowych.
Szczepienia
Wyjeżdżających na wakacje do Zambii obowiązuje szczepienie przeciwko żółtej febrze, a na granicy trzeba pokazać książeczkę ubezpieczeń wraz z wpisem o szczepieniu. Jest to bezwzględnie przestrzegane, bez szczepienia nie zostanie się wpuszczonym na teren kraju. Występuje także zagrożenie malarią na obszarze całego kraju oraz wysoka zachorowalność na AIDS.
Opieka medyczna
Opieka medyczna w standardzie europejskim dostępna jest jedynie w stolicy, jednakże w poważniejszych przypadkach chorzy przewożeni są do RPA. Poza stolicą opieka medyczna na dosyć niskim poziomie.
Informacje dla kierowców
Bezpieczeństwo
Warto wiedzieć
Krajowe prawo jazdy uznawane jest do 180 dni pobytu, jednak należy mieć tłumaczenie dokumentu na język angielski. Obowiązuje ruch lewostronny. Podróżowanie samochodem po Zambii nie jest jednak zbyt bezpieczne ze względu na słabe warunki techniczne samochodów, kierowców jeżdżących bez prawa jazdy oraz zły stan techniczny dróg. Ponadto utrudnieniem podczas podróży może okazać się nagła powódź, które występują licznie w porze deszczowej.
Bezpieczeństwo
Zambia to kraj dosyć niebezpieczny dla turystów, nie ma jednak szczególnych zagrożeń, poza pospolitą przestępczością. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że turyści narażeni są na kradzieże kieszonkowe, rabunki bądź pobicia. Podczas wycieczek należy przestrzegać podstawowych zasad ostrożności, czyli pieniądze, dokumenty i telefon trzymać zawsze przy sobie głęboko schowane i nie nosić zawieszonego na szyi aparatu fotograficznego.
Warto wiedzieć
• Internet: Internet jest dostępny w kafejkach internetowych w stolicy niestety działa bardzo wolno, a sprzęt komputerowy jest bardzo zużyty
• Nie należy reagować agresją na słowo kiła, ponieważ kiła oznacza „biały człowiek”
• Homoseksualizm jest nielegalny, a akty seksualne między osobami tej samej płci są zagrożone karą długoletniego pozbawienia wolności
• Popularną praktyką jest niestety zawyżanie przez miejscową ludność cen dla turystów, dlatego koniecznie trzeba się targować
Placówki dyplomatyczne w Polsce
Placówki Polskie zagranicą
W Polsce nie ma przedstawicielstwa dyplomatyczno-konsularnego Zimbabwe. Najbliższa placówka Zimbabwe akredytowana na Polskę znajduje się w Berlinie.
Ambasada Republiki Zambii
Axel-Springer-Strasse 54 a, D-10117 Berlin
tel. (0-0 49 30) 206 29 40
fax (0-0 49 30) 206 29 419
e-mail: BotschaftvonSambia[at]t-online.de
www.sambia-botschaft.de
Placówki Polskie zagranicą
Brak polskiej placówki dyplomatycznej. Państwo podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Pretorii (Republika Południowej Afryki).
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Południowej Afryki
ambasador: Anna Raduchowska-Brochwicz
Republika Południowej Afryki, Pretoria, 14 Amos Street, Colbyn, PO BOX 12277 Queenswood 0121
Tel.: +27 12 430 26 31 Tel.: +27 12 430 26 21 (w godzinach pracy placówki) Tel. dyżurny: +27 12 430 26 21 Faks: +27 86 76 50 421
pretoria.amb.sekretariat@msz.gov.pl
www.pretoria.msz.gov.pl
Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Lusace
konsul honorowy: Maria Rosalia Ogonowska-Wiśniewska (język konsula polski, angielski, francuski)
Zambia, Lusaka, Protea House, Cha Cha Cha Road, P.O. Box 30529
Tel.: +260 211 22 44 48 , +260 966 740 914 (kom.) Faks: ++260 211 27 46 48
polcons@coppernet.zm