Język urzędowy macedoński, albański

Państwo w Europie Południowej na Półwyspie Bałkańskim, powstałe w wyniku rozpadu Jugosławii, obejmujące swoim terytorium około 38% regionu historyczno-geograficznego Macedonia.

Macedonia Północna jest krajem w przeważającej mierze górskim i wyżynnym. Na terenie całego kraju są rozrzucone pasma górskie. Najwyższe z nich to Korab i Szar Płanina. Między masywami leżą kotliny – Priłepsko Połe w dolinie Crnej Reki, Połog w dolinie górnego Wardaru, Owcze Połe i Koczansko Połe nad Bregałnicą oraz doliny większych rzek – Strumicy, Wardaru i Drinu.

Najdłuższą rzeką Macedonii Północnej jest Wardar (320 km długości), którego największymi dopływami są Treska, Pczińa, Bregałnica i Crna Reka. Poza tym terytorium Macedonii Płn. odwadniają jeszcze Drin i Strumica. Wardar i Strumica należą do zlewiska Morza Egejskiego, Drin – do zlewiska Morza Adriatyckiego.

prawosławie 61,6%
islam 34,2%
bezwyznaniowi 1,9%;
katolicyzm 1,9%
protestantyzm 0,3%
Świadkowie Jehowy 0,06%

Macedonia znajduje się na styku dwóch głównych stref klimatycznych, śródziemnomorskiej i kontynentalnej.

Okresowo wiatr przebija bariery górskie na północy i południu, przynosząc pogodę drastycznie kontrastową, jednym z przykładów jest zimny wiatr z północy znany jako „Wardarec”.

Śródziemnomorski klimat występuje w kotlinie Gewgelja – Walandowo i w kotlinach Dojran kierunek Strumica – Radowisz. Również może się poszerzyć na północ do Skopje, wzdłuż biegu rzeki Wardar.
Ten klimat charakteryzuje się długimi suchymi latami i delikatnymi z opadami zimami. Sezony wiosny i jesieni nie są zauważalne. Jesień jest dłuższa i cieplejsza, o tyle wiosna jest krótsza i chłodniejsza. Przeciętna temperatura w najbardziej gorącym miesiącu – lipcu, wynosi około 25˚C. De mir Kapja jest najcieplejszym miejscem w kraju z letnia temperaturą która może osiągnąć do 40˚C. Przeciętna temperatura w najchłodniejszym miesiącu – styczniu jest dosyć wysoka do 3˚C.
Przeciętna roczna ilość opadów deszczy w obszarach ze zmienionym klimatem śródziemnomorskim jest dosyć niska. Przeciętne roczne wielkości opadów wzdłuż rzeki Wardar są zmniejszone o 500 mm, i przedstawiają jeden z najbardziej suchych regionów w kraju. Na drugich obszarach zmienionego klimatu śródziemnomorskiego przeciętna ilość opadów deszczy jest od 600 – 750 mm . Opady śniegu są bardzo rzadkie na tych obszarach.

Klimat górski w Macedonii występuje w wysokich górskich rejonach Macedonii. Charakteryzuje się długimi śnieżnymi zimami i krótkimi chłodnymi latami. Wiosna jest zimniejsza od jesieni.
Temperatura klimatu górskiego spada wraz ze ze zwiększeniem nadmorskiej wysokości .Jest to przyczyną , że najniższe temperatury występują w najwyższych częściach gór Szar Planiny. Na przykład ma negatywne przeciętne temperatury cztery miesiące w roku, takie samo podobieństwo jest w innych wysokich górach.
Najzimniejszymi miesiącami są styczeń i luty, a najcieplejszymi są lipiec i sierpień. Jednak może i w ciepłych miesiącach dojść do dużej zmiany klimatu do ochłodzenie temperatury a nawet do opadów śniegu.
Co się odnosi do ilości opadów, rejony o klimacie górskim mają najwyższa roczną ilość opadów w kraju, z dużą ilością deszczu i śniegu ponad 1.000 mm . Ilość opadów zmniejsza się w miarę posuwania się na wschód i we wschodniej części kraju wynosi 600 – 700 mm . Przeciętny okres zatrzymania się śniegu w górach jest od listopada do kwietnia ale na wyższych partiach gór śnieg może pozostać do maja.

Klimat kontynentalny umiarkowany jest to najbardziej charakterystyczny klimat dla Republiki Macedonii, ponieważ obejmuje największą cześć Macedonii. Charakteryzuje się dość zimnymi i wilgotnymi zimami oraz ciepłymi i suchymi latami. Wiosna jest chłodniejsza od jesieni.
Występują różnice w średnich temperaturach w rejonach klimatu kontynentalno-umiarkowanego. Przyczyną takiego stanu jest różnica w szerokości geograficznej regionów, wysokość nad poziomem morza itd. Średnia temperatura w lipcu jest najwyższa w kotlinach Owczego Pola, Koczani i Skopje. Średnia temperatura w styczniu jest najniższa w kotlinie Maleszewskiej.
Roczna ilość opadów tak samo się różni i jest w granicach od 490 mm w kotlinie owczopolskiej do 760 mm w kotlinie prespanskiej. Oprócz deszczu i śniegu w tych regionach występują opady gradu.

Macedońska kuchnia słynie ze swojej prostoty i smaku. Wbrew pozorom to nie tylko mięso, ale również dojrzewające w pełnym słońcu warzywa – zwłaszcza mięsiste, aromatyczne pomidory i bakłażany. W menu Północnej Macedonii mieszają się smaki Półwyspu Bałkańskiego i Turcji. To swobodna i wyjątkowa w smaku interpretacja wpływów greckich, włoskich, tureckich i bułgarskich.
Znajdziesz tu potrawy, które w podobnej formie zjesz w innych krajach tego regionu. Wszystko jest bardzo smakowite i niejednokrotnie lżejsze niż na przykład dania kuchni gruzińskiej.
Na dodatek, potrawy i wina macedońskie są w przystępnych cenach. Nic tylko ucztować z widokiem na Skopje albo górskie krajobrazy.
Wegetarianie i weganie również mogą uraczyć swoje kubki smakowe lokalną kuchnią. Pasty warzywne, grillowane warzywa, sałatki owocowe, zapiekane sery, owoce i inne słodkie desery – rozpieszczają podniebienie swoją sezonowością i dojrzewaniem w słońcu.
Z warzyw mamy: paprykę, pomidory, ogórki, ziemniaki, marchew, pasternak, cebulę, por, czosnek, bakłażany, cukinie, dynię, kapustę. Z ciekawostek należy dodać, że Polska w dużej mierze w kapustę zaopatruje się właśnie z Macedonii.
Z owoców dostępne są: winogrona, arbuzy, melony, brzoskwinie, figi, gruszki, pigwy, jabłka, kiwi .

Jakie są tutejsze specjały i czego warto spróbować:
- Szopska sałatka (shopska salata). Sałatka z ogórków, pomidorów pokrojonych w kostkę, z cebulą i całość posypana tartym białym serem. Do tego ocet balsamiczny i oliwa z oliwek. Pasuje do kieliszka rakiji na początek biesiady.
- Tawcze grawcze (tavche gravche) czyli pieczona fasola. Fasoli jest pod dostatkiem w Macedonii, szczególnie w okolicy Tetova. Jest wiele gatunków, ale wszystkie są smaczne. Fasola tu mam wrażenie, że jest drobniejsza niż polska. Fasolę najczęściej spożywa się w piątki, postne dni oraz na różnych imprezach grupowych jak np. maraton rowerowy, spotkania w monastyrach. Fasolę gotuje się najpierw w wodzie z cebulą i marchwią. Następnie łyżka cedzakową przekłada się fasolę do naczynia glinianego, dolewa się wywaru i całość zalewa się zasmażką przygotowaną z gorącego oleju, mąki i słodkiej papryki. Taką fasolę zapieka się w piekarniku. Jest to danie także wigilijne.
- Ryż z kurczakiem. Pola ryżowe znajdują się w miejscowości Koczani (Kochani). Ryż jest bardzo podobny do włoskiego arborio i nadaje się idealnie do risotto. Właśnie ten ryż z kurczakiem można by nazwać takim risotto z całym udkiem z kurczaka. Udko z kurczaka gotuje się w wodzie. Można tez zrobić bulion na tej podstawie. Ugotowane udko odkłada się na bok. Ryż podsmaża się z czosnkiem, a następnie podlewa się bulionem aż ryż go przyjmie. Cały proces powtarza się 2-3 razy i na koniec wlewa się tyle wody, aby ryż w trakcie pieczenia ją przyjął i wtedy kładzie się udko z kurczaka, aby całość się zapiekła. To danie jest hitem wśród dzieci.
- Grill (skara). Gwarantuję, że nie ma mężczyzny, który przeszedłby obojętnie obok macedońskiego grilla. Mięsa są wyśmienite, a przygotowuje się wiele rodzajów. Z mięsa mielonego robi się paluszki (kebap), całe okrągłe kotlety (pleskawice), małe i duże makedonki (pleskavice z serem żółtym w środku), zawijańce (uvijach) drobiowe i wieprzowe z mieloną słoninką i wiele innych. Do tego domowe frytki.
- Bieno sirenje. Jest to ser bałkański, śmierdzi jak stare skarpety, ale jego smak warty jest każdego smrodku. Sery te najczęściej otrzymywane są z mleka krowiego, bądź mieszane z mleka krowiego z mlekiem owczym, a bardzo rzadko można spotkać czysty ser owczy. Zgrillowany ser także pasuje jako przystawka do białego wina.
- Baklawa (baklava). Baklawa to bardzo popularny deser w Macedonii. Gospodynie przygotowują go praktycznie na wszystkie ważniejsze rodzinne imprezy i na święta. Ciasto na baklawę można dostać w każdym markecie. Są to bardzo cienkie warstwy ciasta – bibułki, każdą z nich należy posmarować rozpuszczonym masłem bądź olejem i spryskać wodą. Co trzeci płat umieszcza się mielone orzechy włoskie. Całość piecze się do zbrązowienia, a po ostygnięciu polewa się syropem cukrowym. Po wchłonięciu syropu baklawa jest gotowa. Musi pływać w syropie.
- Tulumba i szejker pare (sheker pare). Oba ciasta dostępne są w ciastkarniach. Podobnie jak baklawa także pływają w syropie cukrowym. Tulumbę szykuje się z ciasta parzonego. Cena ciastek wynosi ok. 30 den- około 2 zł.
- Indjanka. Indjanki szczególnie polecam spróbować będąc w Bitoli. Ciasto biszkoptowe z kremem waniliowo-czekoladowym. Bardzo podobne do polskich omlecików z bitą śmietaną. Cena – około 30 denarów.
- Ekler. Macedońskie eklery są bardzo podobne do naszych polskich. Cena – około 30 denarów. Na zdjęciu poniżej od lewej strony tulumba, natomiast po prawej stronie jest ekler.

Kanion Matka
Oddalony o zaledwie 15 km od Skopje kanion Matka to jedno z ulubionych miejsc odpoczynku Macedończyków. Naturalny wąwóz rzeki Treska wyróżnia się stromymi zboczami. Warto się tu wybrać na trekking, obserwację dzikich ptaków (m.in. orłów bielików) oraz kilkunastu gatunków motyli.
W pobliżu kanionu znajduje się park speleologiczny z 10 jaskiniami długości od 20 do aż 176 metrów. Niezapomnianym przeżyciem jest zobaczenie na żywo liczącego ponad 2,7 tys. lat stalagmitu o kształcie szyszki w jednej z jaskiń. W okolicy można uprawiać wspinaczkę sportową, alpinizm lub wybrać się na spływ kajakami po rzece Treska.

Skopje
Stolica Macedonii Północnej to jednocześnie największe miasto w kraju, a także centrum kulturalne, akademickie i biznesowe. Jest położone na północy kraju nad rzeką Wardar. Antyczna nazwa miasta to Skupi.
Największe atrakcje Skopje to:
- kamienny most na rzece Wardar – jeden z symboli miasta. Most przebudowano w XV wieku i stanowi połączenie pomiędzy nową i starszą częścią Skopje;
- twierdza Kale – dominujący nad lewym brzegiem rzeki fort wzniesiono w VI wieku. Warto się tam wybrać, by podziwiać jeden z najpiękniejszych widoków na miasto.

Ruiny miasta Stobi
Jedno z najbardziej znanych antycznych miast na terenie Macedonii. Stobi leży w samym centrum kraju i wciąż jest oblegane przez archeologów, którzy odnajdują tu kolejne ślady starożytnego świata. Warto zatrzymać się tu na cały dzień, by zobaczyć wczesnochrześcijańską bazylikę, niezwykłe mozaiki podłogowe, a także Pałac Theodosian i dom Poliharm.

Parki narodowe Mawrowo i Galczica
Macedonia to przepiękna przyroda i liczne parki narodowe, które warto odwiedzić. Turyści mogą tu podziwiać lasy, urwiska, wysokie szczyty górskie, a także korzystać z licznych tras przeznaczonych do pieszych wędrówek. W lasach parku Mawrowo kryje się monaster św. Jana Chrzciciela, niezwykle malowniczo położony klasztor.
Park narodowy Galczica leży z kolei pomiędzy Prespą i Jeziorem Ochrydzkim, natomiast na terenie parku Mawrowo znajduje się najwyższe pasmo górskie Macedonii – Korab.

Ochryda
Wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO Ochryda (w oryginale Ohrid) leży w południowo-zachodniej Macedonii, na północno-wschodnim wybrzeżu Jeziora Ochrydzkiego. Spacerując starówką można podziwiać między innymi budynki z czasów rzymskich i bizantyjskich, a także średniowieczne cerkwie, w tym położoną na wysuniętym cyplu cerkiew św. Jana Kaneo.
Nad krystalicznie czyste Jezioro Ochrydzkie warto się z kolei udać na całodniowy wypoczynek na jednej z tutejszych malowniczych plaż.

Na jakim dokumencie podróży można przekroczyć granicę?
paszport - TAK
paszport tymczasowy - TAK
dowód osobisty - TAK
Wymagana minimalna ważność dokumentu podróży minimum 3 miesiące od daty planowanego wyjazdu.

WIZA
Obywatele RP nie potrzebują wiz przy pobytach nieprzekraczających 90 dni (w okresie 180 dni) oraz na przejazd tranzytem.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami (Ustawy o obywatelstwie polskim), przy przekraczaniu polskiej granicy państwowej przez obywateli Polski posiadających podwójne obywatelstwo, podczas kontroli granicznej obowiązuje wymóg okazania polskiego dokumentu paszportowego.

Przepisy celne nie odbiegają od norm międzynarodowych. Jednak celnicy Macedonii Północnej drobiazgowo sprawdzają ich przestrzeganie, szczególnie regulacji dotyczących wwozu lub wywozu niektórych dóbr, w tym przedmiotów uznanych za wartościowe lub o znaczeniu historycznym.
Surowo karane są próby wwozu, wywozu i posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych.
Gdy celem przyjazdu jest pobyt turystyczny lub przejazd tranzytem, można wwozić jedynie towary na potrzeby osobiste.
Należy zadeklarować wwóz bądź wywóz kwot wyższych niż 2000 EUR.
Przy wywozie pieniędzy, służby celne mogą zażądać udokumentowania ich pochodzenia. Praktycznie nie ma możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT za zakupione w Macedonii Północnej towary.
Za próby przemytu, posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych oraz handel nimi grożą surowe kary, a osoby za to skazane nie mogą liczyć na odbywanie wyroku w polskim więzieniu.

Na wakacje do Macedonii Północnej warto zabrać:
- dokumenty podróży
- pieniądze i karty płatnicze
- ubranie dostosowane do pory roku oraz warunków pogodowych
- nakrycie głowy do ochrony przed słońcem,
- krem z filtrem UV,
- okulary przeciwsłoneczne

Z pewnością mieszanki aromatycznych macedońskich przypraw. Są one świetnym pomysłem na upominek dla najbliższych, ale także przydadzą się w naszej codziennej kuchni. W kraju półwyspu Bałkańskiego królują przede wszystkim, takie przyprawy jak: szałwia, macierzanka, rozmaryn, natka pietruszki.
Ajwar jest to pasta produkowana z papryk oraz bakłażanów, z dodatkiem octu jabłkowego i wędzonej papryki. Znanych jest wiele przepisów tego macedońskiego przysmaku. Najlepszy jest oczywiście ten robiony przez macedońskie gospodynie. Co warto kupić w Macedonii, oprócz ajwaru? Oprócz niego, do Polski warto też zabrać ze sobą pindżur, czyli sos przypominający tą pastę, ale z robiony z dodatkiem świeżych pomidorów czy też soku pomidorowego.
Sirenje i kaszkawał
To dwa macedońskie sery, które z pewnością są jednymi z najlepszych na całych Bałkanach. Mają unikalny smak i są naturalne. Sirensje to biały ser solankowy, który przypomina trochę grecką fetę. W sprzedaży znajduje się kravjo sirenje z mleko krowiego, owczo sirencje z mleka owczego, kozjo sirensje z mleka koziego czy też meszano. Najostrzejsze w smaku są wyroby z mleka owczego i koziego. Ciekawą propozycją wprost z Macedonii jest też dimljeni- wędzony kaszkawał, czyli ser przypominający w smaku serbski ser karavan. Wszelkie maści sery najlepiej kupować na targach prosto od wytwórców.
Kulen i cajna kobasica - suszona paprykowa kiełbasa. Pomimo tego, że najlepszy kulen to prawdopodobnie ten z serbskiego Zlati Boru, to jednak macedońskie nie jest wcale gorszej jakości. Kulen jest ostry w smaku, a znajduje się w nim czosnek i papryka. Za sprawą papryki, kiełbasa uzyskuje ładną, czerwoną barwę. Tradycyjny kulen wędzony jest tradycyjnymi gatunkami drewna, nawet przez okres kilku miesięcy. Kulen jest z pewnością kwintesencją macedońskiej kuchni, z tego względu warto go zabrać ze sobą do kraju. Wracając z wczasów Macedonia Last Minute dobrze jest też kupić przed podróżą Cajna kobasice. Jest to kiełbasa herbaciana, którą kiedyś podawano właśnie do kanapek. Wędlina ta dostępna jest właściwie w całym kraju. Warto poznać bliżej jej ciekawy smak, nieco łagodniejszy od kulenu. W sklepach nie brakuje również innych suszonych i pieczonych polędwic oraz szynek, a więc jest w czym wybierać.
Polecanym przysmakiem jest lokum. To orientalny deser, który przypomina trochę galaretkę w cukrze pudrze. Dodatkiem do niego są często orzechy włoskie czy też wytworzone z wody różanej. Macedoński lokum jest świetnym pomysłem na upominek dla najbliższych, którzy uwielbiają słodycze.
Stapici to słone paluszki, które nie są wyrobem jedynie macedońskim, ale są one popularne właśnie w tym kraju. Pysznym smakiem wyróżniają się zwłaszcza stapici punjeni kikirikijem, czyli nadziewane pastą arachidową. Warto i ten przysmak zabrać ze sobą do Polski, gdyż ma on z pewnością wyborny smak, który sprosta gustom wszystkich łasuchów.
makalo, czyli czosnkowa pasta. Co ciekawe, to nie jedyna jego wersja, gdyż jest ich wiele. Makalo to przysmak, który może być z dodatkiem fasoli, ziemniaków czy suszonej papryki. Największą popularnością cieszy się jednak ochrydzki makalo, a więc gesty zamknięty w słoiku dip z czosnku i oliwy. Sprawdza się on zwłaszcza do chleba, sałatek, sosów, dań z ryp i zupy rybnej. Turyści mogą zakupić wyborne makalo zwłaszcza w rodzinnym sklepie Papa’s Foof Ohrid.
Macedonia jest określana mianem kraju miodu. W kraju półwyspu bałkańskiego działa stowarzyszenie pszczelarzy, którzy szerzą świadomość społeczeństwa, jak i turystów o roli pszczół w ekosystemie i ich niezbędnej ochronie. Pszczelarze i ich miody stanowią istotny element macedońskiego ruchu Slow Food. Ekologiczny miód można nabyć w różnych miejscach, jednak warto dokonać zakupów zwłaszcza u sprzedawcy, który należy do tego ruchu.
Najsłynniejszym trunkiem z tego kraju jest z pewnością rakija. To napój robiony z winogron, który zakupić można na wszystkich lokalnych targach oraz bazarach. Domowa rakija kosztuje o 150-200 denarów. To pyszny alkohol, którego warto spróbować od producenta. Kolejnymi polecanymi trunkami są wina domowe, takie jak na przykład Tgz czy Alexandria. W Macedonii nie brakuje także dobrych piw. Znane browary na całym Półwyspie Bałkańskim to między innymi Krali Marko, Zlaten Dab czy Skopsko.
Wracając z urlopu dobrze jest też zabrać ze sobą pewne ręczne robione artystyczne wyroby. Współcześni rzemieślnicy chętnie sięgają do zapomnianych już tradycji, tworząc jedyne w swoim rodzaju dzieła sztuki. Są to przede wszystkim ręcznie malowanie czy rzeźbione ikony w wielu różnych rozmiarach. Turyści mogą nabyć zarówno niewielkie ikony o rozmiarze znaczków pocztowych, jak i duże i okazałe obrazy. Są one oferowane na bazarach, jak i w małych pracowniach artystycznych, gdzie z pewnością warto się udać.
Macedonia znana jest także ze swoich znakomitych wyrobów biżuteryjnych. Często spotykany przymiotnik „filigranowy” wywodzi się od filigranów, a więc subtelnych, ażurowych ozdób stworzonych z metalowych drucików. Największą popularnością cieszą się zwłaszcza motyle, które stanowią symbol szczęścia domowego i są podarunkiem właśnie „na szczęście”. Przechadzają się wśród macedońskich straganów, można spotkać prawdziwych artystów, którzy tworzą wyjątkowe przedmioty. Wszelkie wyroby rzemieślnicze, takie jak biżuteria, naczynia czy dekoracje wnętrz są tworzone z dużą precyzją i dbałością o najmniejsze detale. Dobrze jest wybrać więc rzeczy niepowtarzalne, zamiast wszechobecnych pocztówek czy magnesów na lodówkę.
Naczynia gliniane to praktyczne pamiątki Macedonia, z których można korzystać każdego dnia. Wszystkie macedońskie gospodynie posiadają tego typu wyrobu. Można w nich przygotować wszelkiej maści potrawy, dania jednogarnkowe desery, pieczoną fasolę i wiele więcej. Doskonale trzymają ciepło, a przy tym są duże i stosunkowo ciężko. Mniejsze wybory można jednak bez trudu przewieźć samolotem.
Perły ochrydzkie są świetnym upominkiem dla każdej kobiety. Nosiła je sama angielska królowa Elżbieta. Fach ich produkcji skupiony w rękach tylko 4 rodzin rozsławił Macedonię na całym świecie. Każda pojedyncza perła była więc unikalna i jedyna w swoim rodzaju. Perły dostępne są w sklepach z biżuterię, a podczas ich zakupu należy targować cenę. Co ważne, da się też ułożyć swoją własną kompozycję. Zestaw w którego skład wchodzi sznur pereł i bransoletka to koszt ok. 20 euro.

- Cappuccino (zwykłe) 95.84 MKD
- Coca-Cola lub Pepsi (butelka 0.33 l) 84.65 MKD
- McZestaw w McDonalds (lub równoważny posiłek) 250 MKD
- Piwo importowane (butelka 0.33 l) 140 MKD
- Piwo krajowe (nalewane 0.5 l) 120 MKD
- Posiłek dla 2 osób w średniej klasy restauracji 1500 MKD
- Posiłek w niedrogiej restauracji 400 MKD
- Woda (butelka 0.33 l) 63.59 MKD
- Banany 1 kg 72.92 MKD
- Biały ryż 1 kg 75.32 MKD
- Bochenek świeżego białego chleba 0.5 kg 48.39 MKD
- Butelka wina (średniej klasy) 300 MKD
- Cebula 1 kg 41.32 MKD
- Filet z kurczaka 1 kg 402 MKD
- Jabłka 1 kg 49.32 MKD
- Jajka 12 szt. 121 MKD
- Mleko 1 l 73.98 MKD
- Paczka papierosów Marlboro 150 MKD
- Piwo importowane (butelka 0.33 l) 67.72 MKD
Piwo krajowe (butelka 0.5 l) 50.39 MKD
Pomarańcze 1 kg 63.72 MKD
Pomidory 1 kg 103 MKD
Sałata 1 główka 27.33 MKD
Ser produkcji lokalnej 1 kg 411 MKD
Woda (butelka 1.5 l) 27.46 MKD
Wołowina 1 kg (lub inne czerwone mięso) 610 MKD
Ziemniaki 1 kg 41.59 MKD

Zaleca się wykupienie dodatkowego indywidualnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Od turystów z krajów europejskich nie wymaga się obowiązkowych szczepień. Infekcje wirusowe są groźne jesienią i wiosną. W sprawie szczegółowej i aktualnej informacji dotyczącej szczepień należy kontaktować się z wojewódzką stacją sanitarno-epidemiologiczną lub specjalistą ds. medycyny tropikalnej.

Zaleca się picie wyłącznie wody przegotowanej lub butelkowanej. Żywność najlepiej kupować w sprawdzonych miejscach. Poza nieszczęśliwymi wypadkami, z opieki medycznej można korzystać za opłatą. Koszt wizyty lekarskiej to minimum 10 Euro. Wyposażenie szpitali i klinik państwowych odbiega od standardów europejskich. Dostępne są podstawowe usługi medyczne. Dostęp do leczenia specjalistycznego może być utrudniony poza stolicą kraju.

W celu przewożenia lekarstw (wwozu lub wywozu) do/z Republiki Macedonii Północnej wymagane jest zezwolenie wydane przez Biuro Leków Republiki Macedonii Północnej. Przewożenie lekarstw bez powyższego zezwolenia jest dozwolone tylko wtedy, gdy leki są przeznaczone do użytku własnego.

W przypadku gdy leki są przeznaczone do użytku własnego, podróżny powinien posiadać następujące dokumenty:
- potwierdzenie od lekarza z danymi dotyczącymi leku i pacjenta oraz rodzaju choroby
- podpis lekarza pierwszego kontaktu, potwierdzający, że leki, które podróżny przewozi ze sobą, są przeznaczone do użytku własnego.

W przypadku leków zawierających środki odurzające lub substancje psychotropowe, podróżujący powinien posiadać zaświadczenie wydane przez Biuro Leków Ministerstwa Zdrowia Macedonii Północnej. Wnioski o takie zaświadczenie można składać elektronicznie za pośrednictwem systemu EXIM www.exim.gov.mk.

Za nieprzestrzeganie przepisów dot. przewożenia lekarstw przewidziane są kary administracyjne.

Polskie prawo jazdy jest honorowane, jednak w przypadku pobytów przekraczających 3 miesiące, wskazane jest posługiwanie się międzynarodowym prawem jazdy. Jeśli pobyt trwa dłużej niż 6 miesięcy, należy prawo jazdy obowiązkowo wymienić na prawo jazdy Macedonii Północnej (procedura trwa ok. 1 miesiąca). Jeśli podróżujący samochodem nie jest jego właścicielem, powinien mieć stosowne pełnomocnictwo. Brak pełnomocnictwa może skutkować sankcjami (z konfiskatą pojazdu włącznie). Autostrady są płatne. Opłata za przejazd przyjmowana jest w walucie miejscowej lub w euro (w drugim przypadku jednak bywa relatywnie wyższa). Ceny paliw (benzyna bezołowiowa, olej napędowy, autogaz) nie odbiegają znacząco od polskich. Ogólny stan autostrad i głównych dróg jest dobry, niemniej drogi lokalne są często zaniedbane i słabo oznakowane. Na drogach wiodących przez góry kierowcy mogą natrafić na znajdujące się na drodze kamienie, odłamki skalne, martwe zwierzęta, zgubiony ładunek, pozostawione pojazdy.. W okresie letnim (sezon turystyczny) drogi bywają zatłoczone a na przejściach granicznych mogą pojawiać się kolejki. Dotyczy to szczególnie głównych przejść (Macedonia Północna-Serbia Tabanovce-Presevo i Macedonia Północna-Grecja Bogorodica-Evzoni).

Samochód należy prowadzić ze wzmożoną ostrożnością i starać się przewidywać niestandardowe zachowania współużytkowników drogi. Macedonia Północna plasuje się wśród krajów o najwyższej liczbie ofiar śmiertelnych wypadków drogowych. Wiele samochodów jest w złym stanie technicznym, nierzadko brak im tylnych lub przednich świateł, lusterek wstecznych. Bez świateł i często pod prąd jeżdżą rowerzyści i motocykliści na skuterach. Należy zwracać szczególną uwagę na pieszych, przechodzących przez jezdnię w niedozwolonych miejscach lub zwierzęta (dotyczy to też autostrad). W sezonie zimowym (15 listopada-15 marca) do obowiązkowego wyposażenia należą łańcuchy lub opony zimowe. Pojazdy ciężarowe obowiązkowo powinny być wyposażone w łańcuchy na koła osi napędowej oraz łopatę. Przez cały rok obowiązuje jazda z włączonymi światłami mijania.

Policja rygorystycznie nakłada mandaty za wykroczenia drogowe, również w stosunku do cudzoziemców. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi kierowcy wynosi: 0,0 (dla kierowców zawodowych) i 0,5 (dla pozostałych kierowców).

Przyczyną sporadycznych, lokalnych incydentów, stwarzających zagrożenie także dla turystów, są głównie porachunki świata przestępczego. Częściowo dochodzi do nich także na tle etnicznym. Zagrożenie przestępczością pospolitą nie odbiega od przeciętnego poziomu. Najbardziej niebezpieczne pod tym względem są północno-zachodnie tereny kraju. Coraz częściej zdarzają się pospolite kradzieże uliczne i włamania do samochodów - głównie w miejscowościach turystycznych w sezonie letnim. Podróżujący po Macedonii Północnej powinni omijać demonstracje i zgromadzenia publiczne.

Telefony alarmowe:
policja 192,
straż pożarna 193,
pogotowie ratunkowe 194,
pomoc drogowa 196.

Przepisy celne nie odbiegają od norm międzynarodowych. Jednak celnicy Macedonii Północnej drobiazgowo sprawdzają ich przestrzeganie, szczególnie regulacji dotyczących wwozu lub wywozu niektórych dóbr, w tym przedmiotów uznanych za wartościowe lub o znaczeniu historycznym.
Surowo karane są próby wwozu, wywozu i posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych.
Gdy celem przyjazdu jest pobyt turystyczny lub przejazd tranzytem, można wwozić jedynie towary na potrzeby osobiste.
Należy zadeklarować wwóz bądź wywóz kwot wyższych niż 2000 EUR.
Przy wywozie pieniędzy, służby celne mogą zażądać udokumentowania ich pochodzenia. Praktycznie nie ma możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT za zakupione w Macedonii Północnej towary.
Za próby przemytu, posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych oraz handel nimi grożą surowe kary, a osoby za to skazane nie mogą liczyć na odbywanie wyroku w polskim więzieniu.
Obowiązują też rygorystyczne przepisy dotyczące porządku publicznego. Mandat karny za nie posiadanie przy sobie dowodu osobistego lub paszportu wynosi ok. 30 EUR.
Spożywanie alkoholu w miejscu publicznym lub naruszanie porządku publicznego są karane.
Obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu nieletnim oraz całkowity zakaz sprzedaży alkoholu (w tym piwa) w sklepach w godz. 19:00 do 6:00 (w okresie letnim w godzinach 21:00-6:00), zakaz nie dotyczy sprzedaży alkoholu w lokalach gastronomicznych.
W Macedonii Północnej dominują prawosławie i islam. Nie ma szczególnych norm obyczajowych, z wyjątkiem tych związanych z islamem, zwłaszcza na prowincji. Macedończycy są tradycyjnie gościnni, do Polski i Polaków odnoszą się z dużą życzliwością.

Przepisy celne nie odbiegają od norm międzynarodowych. Jednak celnicy Macedonii Północnej drobiazgowo sprawdzają ich przestrzeganie, szczególnie regulacji dotyczących wwozu lub wywozu niektórych dóbr, w tym przedmiotów uznanych za wartościowe lub o znaczeniu historycznym.
Surowo karane są próby wwozu, wywozu i posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych.
Gdy celem przyjazdu jest pobyt turystyczny lub przejazd tranzytem, można wwozić jedynie towary na potrzeby osobiste.
Należy zadeklarować wwóz bądź wywóz kwot wyższych niż 2000 EUR.
Przy wywozie pieniędzy, służby celne mogą zażądać udokumentowania ich pochodzenia. Praktycznie nie ma możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT za zakupione w Macedonii Północnej towary.
Za próby przemytu, posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych oraz handel nimi grożą surowe kary, a osoby za to skazane nie mogą liczyć na odbywanie wyroku w polskim więzieniu.
Obowiązują też rygorystyczne przepisy dotyczące porządku publicznego. Mandat karny za nie posiadanie przy sobie dowodu osobistego lub paszportu wynosi ok. 30 EUR.
Spożywanie alkoholu w miejscu publicznym lub naruszanie porządku publicznego są karane.
Obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu nieletnim oraz całkowity zakaz sprzedaży alkoholu (w tym piwa) w sklepach w godz. 19:00 do 6:00 (w okresie letnim w godzinach 21:00-6:00), zakaz nie dotyczy sprzedaży alkoholu w lokalach gastronomicznych.
W Macedonii Północnej dominują prawosławie i islam. Nie ma szczególnych norm obyczajowych, z wyjątkiem tych związanych z islamem, zwłaszcza na prowincji. Macedończycy są tradycyjnie gościnni, do Polski i Polaków odnoszą się z dużą życzliwością.

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Macedonii Północnej
Ambasador Krzysztof Grzelczyk
Dimitar Pandilov 2a, 1000, Skopje
Telefon +389 2 324 8820
Telefon dyżurny +389 7 823 3389
Adres e-mail: skopje.amb.sekretariat@msz.gov.pl
gov.pl/macedoniapolnocna