chiński - dialekty: mandaryński, yue (kantoński), wu (szanghajski), minbei (Fuzhou) i inne

Chiny zajmują dziś obszary, na kórych na przestrzeni siedmiu tysiącleci rozwijała się chińska cywilizacja. Stanowią centralną część kontynentu azjatyckiego, a jednocześnie leżą u jego wschodnich wybrzeży nad Morzem Żółtym, Morzem Wschodniochińskim oraz Morzem Południowochińskim. Chiny graniczą z 14 spośród 55 państw Azji. Sąsiadami Chin są Rosja, Mongolia, Korea, Wietnam, Laos, Myanmar, Indie, Bhutan, Nepal, Afganistan, Tadżykistan, Kirgizja oraz Kazachstan. Jest to trzeci największy kraj na świecie, ustępujący powierzchnią jedynie Rosji i Kanadzie. Chiny zamieszkuje około 1,3 miliarda mieszkanców, co stanowi niemalże jedną piątą populacji całej planety.

Większość powierzchni Chin pokrywają góry i rozległe wyżyny, niziny natomiast stanowią zaledwie jedną dziesątą całkowitej powierzchni kraju. Pomiędzy wschodnią, a środkową i zachodnią częścią kraju istnieje duży kontrast w kwestii warunków naturalnych i rzeźby terenu. Na wschodzie dominują wysoko położone wyżyny, góry i bezodpływowe kotliny, w pozostałej częsci kraju występują niziny i niewysokie góry. W północno-wschodniej części kraju, w dorzeczu rzek Sungari i Liao He, leży rozległa Nizina Mandżurska otoczona przez Wielki Chingan na zachodzie, Mały Chingan na północy oraz Góry Wschodniomandżurskie na wschodzie. Wschodnią część Chin zajmuje rozległa Nizina Chińska o powierzchni około 300 tysięcy km2, leżąca w dolnym biegu Huang He (Żółtej Rzeki) i dorzeczu Huai He oraz nizina środkowego i dolnego biegu Jangcego obfitująca w liczne jeziora. W południowo-wschodniej części Chin znajdują się niezbyt wysokie obecnie, bo sięgające do około 2100 m n.p.m., jednakże silnie zerodowane Góry Południowochińskie. Na północy kraju natomiast wznosi się Wyżyna Mongolska z towarzyszącą jej pustynią Ałaszan oraz Wyżyna Ordos, do której na południu przylega Wyżyna Lessowa, będąca największym na świecie obszarem występowania lessów.

Zwiedzanie przez turystów miejsc kultu nie jest obłożone dodatkowymi obostrzeniami w Chinach, każdemu wolno wejść do chińskich świątyń, jednakże w klasztorach buddyjskich, świątyniach taoistycznych i meczetach islamskich należy zachowywać się z szacunkiem właściwym miejscom religijnym i respektować normy obowiązujące w danej kulturze. Wchodząc do części obiektów należy np. zdjąć buty, zaś w niektórych świątyniach obowiązuje zakaz fotografowania wnętrz. Najpopularniejsze w Chinach święta państwowe to: 1 stycznia, czyli Nowy Rok, Chiński Nowy Rok zwany także Świętem Wiosny (jest to święto ruchome, zależne od kalendarza księżycowego, które zwykle przypada na przełom stycznia i lutego). Ustawowo z okazji Święta Wiosny wolne są 3 dni, lecz w zależności od układu dni w kalendarzu Chińczycy mają w związku z tymi świętami co najmniej tydzień wolny od pracy, Święto Zmarłych, które przypada na przełom marca i kwietnia, 1 maja obchodzi się Święto Pracy, Święto Festiwalu Smoczych Łodzi przypada na przełom września i października, Święto Środka Jesieni lub Ciastek Księżycowych również wypada na przełomie września i października, natomiast 1 października obchodzone jest Święto Utworzenia Chińskiej Republiki Ludowej. W okresie świąt znacznie wzrasta krajowy ruch turystyczny, ponieważ miliony chińskich podróżnych odwiedzają atrakcyjne turystycznie destynacje, poznając swój kraj i wypoczywając poza miejscem zamieszkania. Ceny biletów i usług są wówczas najwyższe, pomimo tego mogą występować trudności z rezerwacją hoteli i zakupem biletów komunikacyjnych.

Chiński klimat jest mocno zróżnicowany. W lecie prawie na całym obszarze temperatura wacha się w okolicach 35-40 °C. Natomiast zimą na północy kraju jest wyjątkowo mroźnie. W zwiazku z tym planując wycieczkę do Chin, należy zawsze przygotować się do panujących w danym okresie warunków. Środkowe Chiny do których zalicza się m.in. Szanghaj także są chłodne zimą, jednakże w przeciwieństwie do dosyć suchej północy, często występują tam opady. Z kolei na południu Chin zima jest ciepła, a średnia temperatura wynosi około 15 °C.

Początki chińskiej kuchni związane są z początkami cesarstwa Chińskiego i już za czasów pierwszych cesarzy zaczęła się ona wyodrębniać i rozwijać. Jedzenie to nie tylko strawa, ale także filozofia, zaś Chińczycy witają się pozdrowieniem „Chifan le ma?”, które oznacza "czy już jadłeś?". Kuchnia chińska składa się z wielu rodzajów, a każdy z nich odpowiada regionowi, w którym się ona wykształciła i rozwijała. W kuchni pekińskiej dominuje makaron oraz mięso, szanghajska wyróżnia się bogactwem ryb i owoców morza, które najczęściej przyrządzane są na słodko, zaś kuchnia kantońska zdecydowanie jest najbogatsza w smaki i połączenia, czego doskonałym przykładem są mięsa podawane z owocowymi, a nawet kwiatowymi sosami. Najczęstszym dodatkiem do potraw na terenie całego kraju jest ryż, zaś do posiłków podawana jest najczęściej Cha, czyli tradycyjna chińska herbata, którą znaleźć można w wielu różnych odmianach.

- Wielki Mur Chiński
- Terakotowa Armia w grobowcu pierwszego chińskiego cesarza Qin Shi
- Klasztor Szaolin
- Pekin wraz z Pałacem Cesarskim
- Luoyang - kompleks świątyń skalnych wykutych w klifie
- Szanghaj

Na jakim dokumencie podróży można przekroczyć granicę?
Paszport TAK
Paszport tymczasowy TAK
Dowód osobisty NIE

Paszport musi być ważny minimum 6 miesięcy od planowanej daty zakończenia imprezy. Nie ma obowiązku posiadania określonej kwoty pieniędzy na każdy dzień pobytu.

WIZA
Od 1 lipca 2024 roku do 31 grudnia 2025 roku, obywatele Polski mogą wjeżdżać do Chin bez wizy na do 15 dni w celach turystycznych, biznesowych, rodzinnych lub tranzytowych.

Paszportpowinien być ważny co najmniej 6 miesięcy ponad termin upływu ważności chińskiej wizy.

Jeżeli cudzoziemiec chce wwieźć do Chin środki płatnicze w kwocie powyżej równowartości 5 tys. USD, zobowiązany jest on do złożenia stosownej deklaracji celnej. Na jej podstawie przy wyjeździe przeprowadzana jest kontrola i odprawa dewiz wywożonych. Aby wywieźć nie zadeklarowane przy wjeździe dewizy o równowartości od 5 do 10 tys. USD, cudzoziemiec musi mieć pisemne zezwolenie banku, o które wystąpić może przedstawiając dokument podróży, czyli paszport oraz dokumentację pochodzenia środków płatniczych. Jeśli wywożone środki przekraczają równowartość 10 tys. USD, oprócz zezwolenia z banku wymagana jest także zgoda Biura Kontroli Dewizowej. W deklaracji celnej wjazdowej cudzoziemiec ma obowiązek zgłosić wszystkie wartościowe przedmioty, które ma przy sobie, bez względu czy jest to kamera wideo, aparat fotograficzny, odbiornik radiowy czy cenna biżuteria. Nie wolno wwozić narkotyków, broni, przedmiotów ostrych, amunicji i materiałów wybuchowych, waluty chińskiej, publikacji uznawanych przez prawo chińskie za szkodliwe (w tym pornografii i wydawnictw krytykujących władze i ustrój ChRL oraz materiałów propagujących działanie zakazanych w Chinach sekt, np. Falungong), żywności, roślin ani probówek z krwią. Władze chińskie wprowadziły również zakaz posiadania roślin żywych, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów z czuwaliczki jadalnej (Catha edulis)., albowiem roślina ta uznana została za narkotyk psychotropowy i jest w Chinach nielegalna. Opuszczając terytorium ChRL wypełnić należy tzw. deklarację wyjazdową, zgodnie z którą wolno wywieźć jedynie ograniczoną ilość alkoholu (zwykle jest to 1 litr na osobę, nie może on jednak znajdować się w bagażu podręcznym), kamer, laptopów, aparatów fotograficznych o wartości przekraczającej 5 tys. CNY, waluty chińskiej w gotówce w kwocie wyższej niż 20 tys. CNY, waluty amerykańskiej w kwocie wyższej niż 5 tys. USD, dóbr kultury, zagrożonych gatunków roślin i zwierząt, przekaźników i odbiorników radiowych, a także wszelkich próbek, przedmiotów przeznaczonych do handlu, reklam i ogłoszeń. Złamanie tych przepisów karane jest konfiskatą zakwestionowanych artykułów podczas przekraczania granicy. Bez certyfikatu zakupu natomiast nie wolno wywozić dzieł sztuki, rzadkich wydawnictw, wyrobów z kamieni szlachetnych oraz samych kamieni szlachetnych.

Wyjeżdżając na wczasy do Chin latem, wystarczy lekka odzież bawełniana, jednakże warto również zabrać coś cieplejszego nawet w najgorętszym okresie, gdyż pogoda bywa tu kapryśna. Dodatkowo planując wyjazd do Chin warto mieć w walizce środki przeciw owadom, okulary przeciwsłoneczne oraz okrycie chroniące przed opadami atmosferycznymi.

Ceny na targowiskach są znacznie niższe niż w Polsce, a targowanie się jest powszechnie przyjęte, także w małych sklepikach.
Usługi pocztowe świadczone są przez urzędy pocztowe oraz przez niektóre hotele.
Rozmowy międzymiastowe i międzynarodowe prowadzić można bezpośrednio z pokoju hotelowego, a najtaniej jest dzwonić pomiędzy godziną 21 a 7 rano, koszt rozmowy jest wówczas o połowę niższy. W większości urzędów telekomunikacyjnych, kiosków oraz hoteli kupić można karty telefoniczne do rozmów międzymiastowych i międzynarodowych. Minuta rozmowy z Polską kosztuje około 9 CNY.
Poza Pekinem występować mogą problemy z połączeniami z telefonów komórkowych, niezależnie od operatora.

Alkohol (jiu, czyt. dziou):
-Piwo (pi jiu) 0,6 l w sklepie 2-10 CNY
-Wino (pu tao jiu) około 45 CNY
Danie w taniej restauracji 5-30 CNY
pieczywo 1-5 CNY
kartka pocztowa 5 CNY
dostęp do Internetu w kafejce 2-6 CNY/godz.

Ubezpieczenie zdrowotne lub NNW nie jest wymagane, jednak zaleca się wykupienie przed wyjazdem polisy ubezpieczeniowej. Ważne aby polisa pokrywała koszty hospitalizacji, transportu medycznego, a w razie śmierci - koszt transportu ciała do Polski.

Ważna książeczka szczepień wymagana jest tylko jeśli turysta przybywa z kraju lub regionu umieszczonego na liście zagrożeń epidemiologicznych WHO. Przynajmniej na sześć tygodni przed wyjazdem należy upewnić się jakie szczepienia są w danym okresie wymagane. Wszystkim podróżnym przybywającym do Chin mierzona jest przy użyciu elektronicznych skanerów temperatura ciała. Zalecane jest szczepienie profilaktyczne na żółtaczkę typu A, gdyż w Chinach nadal odnotowuje się zwiększoną liczbę zachorowań na żółtaczkę pokarmową typu A. Turyści często uskarżają się na biegunki i zatrucia pokarmowe, których przyczyną jest najczęściej żywienie się w przygodnych zakładach gastronomicznych nie przestrzegających norm sanitarnych. Aby uniknąć dolegliwości gastrycznych, produkty spożywcze, szczególnie owoce, należy dokładnie myć przed spożyciem. Nie wskazane jest picie nieprzegotowanej wody prosto z kranu. W południowej części Chin, na południe od 25 równoleżnika, występuje zagrożenie amebą, malarią oraz gorączką tropikalną, zaś w regionach wiejskich Chin południowych występuje zagrożenie wirusowym zapaleniem opon mózgowych, które jest roznoszone przez występujące tam komary. W Tybecie i w innych regionach wysokogórskich nie należy pić niefiltrowanej wody.

Poza rejonami wewnętrznymi takimi jak Tybet, Xinjiang, Gansu, Qinghai, Mongolia Wewnętrzna, część Sichuanu, Guizhou i Yunnanu opieka medyczna nie stanowi żadnego problemu. W większości wielkich miast działają szpitale wszystkich specjalności, wyposażone w najnowocześniejszą aparaturę medyczną obsługiwaną przez świetnie wyszkolony personel. Opłata za wizytę u lekarza wynosi od 20 do 100 USD, zaś cena za dobę pobytu cudzoziemca w szpitalu wynosi od 60 do 200 USD i nie obejmuje ona kosztów usług medycznych, badań ani leków, które płatne są dodatkowo. Osoby ze schorzeniami układu krążenia powinny unikać podróży do rejonów wysokogórskich jak Tybet, Sichuan, Yunnan, Qinghai, Gansu czy Xinjiang. Wybierając się do Chin, należy koniecznie uwzględnić występujące w niektórych regionach zagrożenie wirusem ptasiej grypy. Aby nie narażać się na ryzyko infekcji, należy unikać podróżowania po prowincjach, w których wykryto ogniska choroby, jak Tybet, Qinghai, Xinjiang czy Mongolia Wewnętrzna, unikać spożywania mięsa drobiowego niewiadomego pochodzenia, unikać styczności z ptactwem, jak również dokładnie śledzić sytuację epidemiologiczną.

Cudzoziemiec udający się na wakacje nie może wjechać na terytorium Chin własnym samochodem, może jednak wynająć lub kupić samochód na miejscu jeśli zda egzamin i otrzyma chińskie prawo jazdy. Dokument ten może być wydany przez policję na podstawie polskiego prawa jazdy, po zdaniu egzaminu w Chinach i jedynie obywatelowi polskiemu mającemu zezwolenie na pobyt na terenie ChRL na okres nie krótszy niż jeden rok. Międzynarodowe prawo jazdy nie jest w Chinach honorowane. Ponadto prowadząc samochód należy pamiętać, iż chińskie prawo drogowe traktuje pieszych oraz rowerzystów w sposób bardzo uprzywilejowany.

Mimo odnotowywanego z roku na rok ciągłego wzrostu liczby czynów kryminalnych, poziom przestępczości w Chinach jest wciąż stosunkowo niski. Najczęstszymi przestępstwami są kradzieże kieszonkowe w miejscach uczęszczanych przez turystów. Obecnie cudzoziemcy, którzy jeszcze kilka lat temu chronieni byli przez prawo chińskie, podlegają tym samym restrykcjom co obywatele ChRL, zaś w niektórych przypadkach można nawet mówić o dyskryminacji oraz wymuszaniu dużych kwot pieniężnych. Warto w związku z tym ze szczególną uwagą odnosić się do przepisów ruchu drogowego, jak również nie uczestniczyć w sytuacjach potencjalnie zagrażających własnemu bezpieczeństwu, albowiem sprawy sądowe w Chinach ciągną się latami. Polskie urzędy konsularne do czynienia mają z licznymi przypadkami kradzieży dokumentów podróży. Należy wówczas natychmiast udać się na najbliższy posterunek policji w celu uzyskania zaświadczenia o kradzieży paszportu.

Cudzoziemiec musi mieć przy sobie paszport z ważną wizą chińską. Jest on niezbędny m.in. przy meldowaniu się w miejscu czasowego pobytu takim jak hotel czy pensjonat, przy zakupie biletów na wszystkie rodzaje środków komunikacji, a także przy wejściu na lotnisko i wymianie pieniędzy w banku. Zaleca się nosić przy sobie także kserokopię pierwszej strony swojego paszportu oraz strony, na której znajduje się ważna wiza chińska, na wypadek kradzieży bądź zgubienia dokumentów.
Podstawową jednostką monetarną jest yuan, który dzieli się na dziesięć jiao, jiao z kolei dzieli się na dziesięć fenów. W Chinach gotówkę wypłacić można przy pomocy międzynarodowych kart w bankomatach banków chińskich, na których znajduje się logo Maestro lub Visa. Zazwyczaj limit jednej wypłaty wynosi 2500 CNY, czyli około 407 USD, jednak dokonać można kilku wypłat bezpośrednio po sobie. Karty kredytowe są zazwyczaj akceptowane, ale przed dokonaniem zakupu należy upewnić się o możliwości płatności kartą. Większość bankomatów przyjmuje jedynie karty wydane przez chińskie banki, wobec czego udając się w odległe rejony Chin, lepiej upewnić się, czy na miejscu można posłużyć się konkretną kartą płatniczą lub zawczasu zaopatrzyć się w gotówkę. Karty płatnicze przyjmowane są zwykle w hotelach co najmniej średniej klasy oraz w większych sklepach i supermarketach w dużych miastach. Ostatnio na południu Chin (Kanton, Shenzhen) odnotowuje się przypadki wypłaty przez bankomaty fałszywych banknotów, o czym należy natychmiast powiadamiać miejscową policję. Nie należy udostępniać kart miejscowej obsłudze, która powinna zrealizować rachunek za pomocą tzw. terminalu w obecności klienta. Należy zapisać numer konta bankowego, EC lub kart kredytowych, numer telefonu do swojego banku oraz nazwy wydawcy kart na wypadek ich utraty lub kradzieży.
Wymiany dewiz dokonać można w bankach i ich filiach na lotniskach, dworcach oraz w hotelach. Stanowczo przestrzega się przed korzystaniem z przypadkowych usług wymiany pieniędzy, gdyż jest to proceder prawnie zabroniony, a ponadto często zdarzają się oszustwai- istnieje duże ryzyko otrzymania fałszywych banknotów.
Udając się w podróż po Chinach, należy pamiętać, że nie wszystkie hotele są uprawnione do przyjmowania cudzoziemców. Najtańsze hotele, gościńce i noclegownie są zazwyczaj otwarte tylko dla Chińczyków i odmawiają przyjęcia cudzoziemców.
Chińska karta SIM, telefon trzyzakresowy oraz zdjęty SIM lock zapewnia możliwość połączeń telefonicznych pod numerem miejscowym podczas podróży. Karty SIM zakupić można na miejscu.
Internet jest dostępny w większości hoteli oraz kawiarni internetowych w mieście. Większość z nich oznaczona jest z zewnątrz.
Jedzenie jest zróżnicowane i niedrogie. Tam gdzie kelnerzy nie mówią po angielsku, należy wybierać restauracje z ilustrowanym menu. Woda butelkowana jest powszechnie dostępna, natomiast wodę z kranu przed spożyciem należy przegotować.
Z języków obcych najbardziej powszechny jest angielski i w większości hoteli i biur podróży można się nim porozumieć. Na prowincji trzeba liczyć się z trudnościamiw porozumiewaniu z tubylcami.
Taksówki łatwo rozpoznać, jest ich mnóstwo, a ponadto są bezpieczne i niedrogie. Zawsze warto mieć przy sobie wizytówkę hotelu, w ktorem jest się zakwaterowanym, na wypadek zgubienia się w mieście, bądź potrzeby konaktu z obiektem. Zawsze znajduje się na niej adres i nazwa hotelu w języku chińskim. Na lotniskach, w hotelach, na stacjach kolejowych oraz w miejscach turystycznych należy korzystać z taksówek czekających na postoju. Wszystkie taksówki mają liczniki, więc proszę uważać na osoby, które próbują negocjować cenę przed rozpoczęciem podróży.
Zaleca się zakup tzw. Taxi Book - dostępnej w większości księgarni. Wystarczy pokazać kierowcy taksówki, dokąd chcą Państwo się udać, a jeżeli kierowca nie potrafi czytać, na tej samej stronie znajdziecie Państwo wersję w Pinyin (łacińska transkrypcja chińskich znaków).
Stosunkowo nowoczesne metro jest bardzo tanim, szybkim i bezpiecznym sposobem poruszania się po mieście. Bilety należy zakupić przy wejściu do stacji metra.
Wypożyczenie samochodu jest możliwe jedynie z ważnym chińskim prawem jazdy.
W Chinach nie ma obowiązku dawania napiwków. Jednak, jeżeli przebywają Państwo na wycieczce zorganizowanej, pilot może zasugerować wręczenie stosownych gratyfikacji przewodnikom i kierowcom.
Zakupy w Chinach są narodowym sposobem spędzania wolnego czasu, jednak markowe ubrania, papierosy, kosmetyki, DVD itp. oferowane na ulicach po zniżkowych cenach są kopiami. Podrabianie towarów jest nielegalne i produkty te mogą zostać skonfiskowane przy wyjeździe z kraju, ewentualnie chińskie władze celne zażądać mogą dodatkowych opłat. W małych sklepach i na targowiskach należy się targować, niektóre wyprzedaże mogą wydawać się atrakcyjne, ale należy podchodzić do nich rozważnie i płacić jedynie wtedy, gdy ceny wydają się rozsądne. W dużych sklepach nie negocjuje się cen, ale można poprosić o zniżkę.
Antyków, które nie posiadają czerwonej pieczątki władz chińskich, nie można wywieźć z kraju.
Urzędy i przedsiębiorstwa pracują w Chinach od poniedziałku do piątku zwykle od 8.00 do 17.00, z przerwą na obiad. Nie dotyczy to sklepów i firm usługowych, które pracują w każdy dzień tygodnia. Sklepy rzadko zamykane są przed godziną 20.00.

Przydatne numery telefonów: ogólny numer alarmowy - 110, policja - 110, pogotowie -120, straż pożarna - 119, wypadki na drodze - 122

Ambasada
ul. Bonifraterska 1; 00-203 Warszawa
Tel. 0048 22 8313836
Fax. 0048 22 6354211
Website: www.chinaembassy.org.pl

Wydział Konsularny przy Ambasadzie
ul. Bonifraterska 1 ( wejście od ul. Wałowej ), Warszawa
Tel. 0048 22 6358333-5054
Fax. 0048 22 6354211
Email: consulate_pol@mfa.gov.cn
consular@chinaembassy.org.pl

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Chińskiej Republice Ludowej
ambasador: Tadeusz Chomicki
Chińska Republika Ludowa, Pekin, 1 Ritan Lu, Jianguomenwai, 100600
Tel.: +861065321235 ( w godzinach pracy placówki) Tel. dyżurny: +8613810175087 (po godzinach pracy placówki) Faks: +861065321745
pekin.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kantonie
konsul: p.o. Agata Domańska (język konsula angielski, niemiecki)
Chińska Republika Ludowa, Kanton, Shamian Dajie nr 63, 510130
Tel.: +8620 81219994 Tel.: +8620 81219993 Tel. dyżurny: (24h) +86 13500033863 Faks: +8620 81219995
kanton.kg.sekretariat@msz.gov.pl

Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Szanghaju
Konsul Generalny: Krzysztof S. Smyk
Chińska Republika Ludowa, Szanghaj, 618 Jianguo Xi Road, 200031
Tel.: +86 21 6433 4735 Tel.: +86 21 6433 9288 Tel. dyżurny: +86 15 0004 44808 Faks: +86 21 6433 0417
shanghai.info@msz.gov.pl

WYDZIAŁ KONSULARNY
Krzysztof Poźniak
I Radca i Konsul RP
Kierownik Wydziału Konsularnego
Dane teleadresowe
1, Ritan Lu, Jianguomenwai,
100600 Beijing, Peoples Republic of China
Tel: (+86 10) 65321235 wew. 101, 102, 103, 104, 108
Fax: (+86 10) 65323567
E-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

Anna Romsicka
II Sekretarz, Wicekonsul
(odpowiedzialna za sprawy kontaktów z Polakami w Chinach i Mongolii)
Dane teleadresowe
1, Ritan Lu, Jianguomenwai,
100600 Beijing, Peoples Republic of China
Tel: (+86 10) 65321235 wew. 102, 103, 104, 108
Fax: (+86 10) 65323567
E-mail: pekin.amb.wk@msz.gov.pl

TELEFON ALARMOWY DO KONSULA DYŻURNEGO
+86 13810175087