Jeżeli kiedykolwiek marzyłeś o wycieczce do świata Inków bądź chciałeś przeżyć wakacje swojego życia, to zapraszamy na wycieczkę do Boliwii. Swoją nazwę, Boliwia zawdzięcza Simonowi Bolivarovi, który był przywódcą walk o wyzwolenie Ameryki Południowej spod władzy Hiszpanów. Jedną z licznych, wyjątkowych atrakcji kraju jest jego nieoficjalna stolica (stolicą konstytucyjną jest Sucre), czyli La Paz. Wraz z przedmieściami tworzy dwumilionową aglomerację miejską nad brzegiem rzeki La Paz, u podnóża masywu wulkanicznego. Nie było by w tym może nic wyjątkowego, gdyby nie fakt, że miasto leży na wysokości około 4000 m n.p.m., co czyni je najwyżej położoną stolicą na świecie. Na pewno słyszałeś też o największym jeziorze Andów, będącym jednocześnie największym wysokogórskim jeziorem na świecie (3812 m n.p.m.). Jezioro Titicaca ma ponad 190 kilometrów długości, a w najgłębszych miejscach osiąga głębokość 281 metrów. Kolejną ciekawą informacją na temat jeziora jest fakt, że stanowi on naturalną granicę pomiędzy Boliwią a Peru.
Język
Położenie
Warunki naturalne
Język urzędowy: hiszpański
W użyciu także keczua, ajmara oraz wiele innych języków plemiennych
Położenie
Boliwia to kraina śródlądowa położona na środkowym zachodzie Ameryki Południowej. Na północy i wschodzie graniczy z Brazylią, na południu z Paragwajem i Argentyną, zaś od zachodu z Chile i Peru. Północna granica przebiega około 10° na południe od równika, w związku z czym na części obszaru panuje klimat podrównikowy.
Warunki naturalne
Boliwia jest obok Paragwaju jedynym krajem Ameryki Południowej, który nie posiada dostępu do morza oraz najwyżej położonym krajem na kontynencie. Ponad połowę powierzchni kraju stanowią góry i wyżyny. Najwyższą formacją jest Andyjska Kordyliera Zachodnia wraz z najwyższym szczytem kraju - Sajama o wysokości 6520 m n.p.m. Góry zajmują południowo-zachodnią część kraju, przez centrum ciągną się wyżyny, niziny zaś występują na północy (Nizina Boliwijska) oraz na wschodzie kraju (Gran Chaco). Przez Boliwię przepływają głównie prawe dopływy Amazonki, w tym najdłuższy – Mamoré. Ponadto na terenie Boliwii licznie występują jeziora, w tym Titicaca, będące największym jeziorem oraz rozległe solniska, głównie w części górskiej i wyżynnej.
Religia
Klimat
Kuchnia
Na większości obszaru kraju panuje klimat zwrotnikowy, a w północnej jego części klimat podzwrotnikowy. Nie dotyczy to jednak obszaru Andów, gdyż tutaj występuje klimat górski. Temperatury w Boliwii są na ogół wysokie, podobnie amplitudy dobowe temperatury, co znaczy, że w ciągu dnia jest ciepło, nawet gorąco, jednak w nocy robi się nieprzyjemnie zimno, a temperatura spaść może nawet o 30°C i osiągnąć nawet -10°C. Najbardziej suchym obszarem w Boliwii jest teren górskich płaskowyżów, najzasobniejszymi w opady z kolei są obszary na północy kraju oraz wschodnie przedgórza Andów, gdzie skraplają się wilgotne masy powietrza.
Klimat
Boliwia podobnie jak Peru czy Chile jest krajem wieloetnicznym oraz wielokulturowym. Niemalże połowę populacji stanowią Metysi (42%), czyli potomkowie małżeństw mieszanych, pomiędzy rdzennymi Indianami, a Europejczykami. Drugą największą grupą etniczną są Indianie Keczua stanowiący 27% populacji kraju, trzecią zaś Indianie Ajmara, których w Peru jest około 22%. Pozostałą część stanowią głównie Indianie należący do innych plemion np. Guarani. Zdecydowana większość, albowiem ponad trzy czwarte Boliwijczyków (78%) to katolicy, drugą największą grupą wyznaniową są protestanci (16%). Osoby niereligijne stanowią 2,5% populacji Boliwii, pozostali zaś należą do innych niezbyt licznych grup wyznaniowych.
Kuchnia
Jeśli myślisz o kulinarnych wakacjach dla Twojego podniebienia, to warto zasmakować boliwijskiej kuchni. W okolicy jeziora Titicaca skosztować można najlepszej ryby w Boliwii – pstrąga. Popularny jest także kurczak w gęstym paprykowym sosie zwany sajta. Jeżeli zaś chodzi o zupy to polecamy charo, czyli bulion z jagnięciny lub baraniny z dodatkiem suszonych ziemniaków i warzyw. Warzywa nie są tutaj zbyt popularne, jednak owoce zdecydowanie rekompensują ich niedostatek. Znaleźć tu można niezliczone odmiany znanych w Europie owoców jak: banany, cytrusy, kokosy, mango i papaja oraz owoce, których nazw prawdopodobnie nigdy nawet nie słyszeliśmy jak: chirimoja, tuna, kinoto, kaki, tumbo, karambola czy pakay. Będąc na wakacjach w Boliwii koniecznie trzeba spróbować tradycyjnego boliwijskiego tripas, czyli gotowanych, a następnie smażonych flaków oraz antiquchos, czyli grillowanych serc wołowych.
W Boliwii podobnie jak w Peru i całej Amazonii, popularny jest dosyć nietypowy napój alkoholowy – chicha, czyli napój z fermentowanych ziaren kukurydzy. Drugim charakterystycznym napojem jest mate de coca, czyli napar z liści koki, który spożywany jest na terenie całych Andów.
Atrakcje
Warunki wyjazdowe, wiza
Paszport
• La Paz – miasto położone na dnie oraz na zboczach kanionu. Koniecznie trzeba wybrać się do El Alto skąd rozciąga się przepiękna panorama na La Paz. Warto zobaczyć miasto z tego miejsca zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy, gdyż w obu wypadkach robi ono niezwykłe wrażenie. Warto także wybrać się na Mercado de Hechicera, czyli Targ Przedmiotów Magicznych, gdzie można zakupić całkiem niezwykłe artefakty
• Sucre – konstytucyjna stolica państwa, dużo mniejsze i spokojniejsze miasto niż La Paz. Ze względu na dobrze zachowane i unikatowe zabytki, głównie sakralne, wpisane zostało na listę światowego dziedzictwa UNESCO
• Copacabana – położone nad brzegiem jeziora Titicaca niewielkie miasteczko wśród ośnieżonych Andyjskich szczytów, jest znanym na całym kontynencie sanktuarium Maryjnym. Zlokalizowana jest tutaj bazylika pod wezwaniem Matki Boskiej z Jeziora, w której, na wykonanym w całości ze złota ołtarzu, znajduje się cudowna figura Matki Boskiej
• Salar Uyuni – największa na świecie pustynia solna, położona w najbardziej nieprzyjaznej i surowej części Altiplano, czyli andyjskiego płaskowyżu. Jest to niemal niekończąca się przestrzeń białej powierzchni pokrytej cienką warstwą przezroczystej wody w otoczeniu czerwonych i niebieskich lagun, czyli andyjskich jezior oraz wulkanów, a całość kompozycji dopełniają setki, a może i tysiące flamingów
• Isla de Pescado – wyspa położona na salarze, na której rosną gigantyczne kaktusy, osiągające nawet 12 m wysokości. Najstarsze z nich datowane są nawet na X wiek n.e.
• Altiplano – płaskowyż usiany czynnymi, ciągle dymiącymi wulkanami, w pobliżu których zobaczyć można efekty ich aktywności, czyli formacje o najprzeróżniejszych kształtach powstałe z zastygłej lawy
• Titicaca – święte jezioro Inków zwane Błękitnym Okiem Ameryki Południowej. Największe jezioro Andów i największe jezioro wysokogórskie świata
• Sajama – najwyższy szczyt Boliwii. Nie trzeba się jednak wspinać na szczyt aby przyjemnie spędzić czas i rozkoszować się widokami, można równie dobrze zanurzyć się w źródłach termalnych u podnóża wulkanu
Warunki wyjazdowe, wiza
Szczepienia i podróże osób zaszczepionych
• Podróżni, którzy przedstawią ważny międzynarodowy certyfikat pełnego szczepienia przeciwko COVID-19 przy użyciu zatwierdzonej szczepionki, są zwolnieni z wymogów testowania. Ostatnia dawka musi być podana co najmniej 14 dni przed wyjazdem.
Wymagany wynik testu/świadectwo medyczne
• Przy wyjeździe należy przedstawić dowód negatywnego wyniku testu PCR, wykonanego w ciągu ostatnich 72 godzin. Alternatywnie, akceptowany jest również dowód ujemnego testu na obecność antygenu, wykonany w ciągu ostatnich 48 godzin.
Wymagane są dodatkowe dokumenty
• Wypełniony „formularz lokalizacji pasażera” należy przedstawić w dniu przyjazdu.
Obywatele polscy planujący spędzić wakacje w Boliwii zwolnieni są z obowiązku wizowego przy pobycie do 90 dni. Okres ważności paszportu przy wjeździe musi przekraczać 6 miesięcy. O wizę można ubiegać się w ambasadzie Boliwii w Berlinie.
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami (Ustawy o obywatelstwie polskim), przy przekraczaniu polskiej granicy państwowej przez obywateli Polski posiadających podwójne obywatelstwo, podczas kontroli granicznej obowiązuje wymóg okazania polskiego dokumentu paszportowego.
Paszport
Okres ważności paszportu przy wjeździe musi przekraczać 6 miesięcy.
Warunki celne
Co zabrać
Zakupy, pamiątki
Nie zostały określone żadne ograniczenia, ani regulacje prawne dotyczące wwozu, wymiany i wywozu pieniędzy do kwoty 10 tys. USD na osobę, oznacza to, że większe kwoty lub ich równowartość np. w papierach wartościowych, należy zadeklarować podczas przekraczania granicy. Restrykcje celne Boliwii nie odbiegają od powszechnie obowiązujących. Należy jednak zwrócić uwagę na przepisy dotyczące wywozu materiału roślinnego i zwierzęcego, których naruszanie podlega surowym karom. Wywóz wyrobów rzemiosła artystycznego i ludowego poddany jest kontroli. Zabronione jest wywożenie dóbr kultury o znacznej wartości, w szczególności archeologicznej, bez specjalnych zezwoleń. Przy zakupie wyrobów artystycznych imitujących wyroby kultur prekolumbijskich należy zachować dowód zakupu (niektórzy rzemieślnicy stosują charakterystyczne oznaczenia swoich wyrobów). Surowo zabroniony jest przemyt substancji odurzających.
Co zabrać
Istotne jest aby zabrać ciepłą odzież i wygodne buty, które przydadzą się podczas wycieczek po Andach. Ciepła kurtka, bawełniane ubrania i krem z filtrem UV to niezbędny zestaw dla każdego kto chce w Boliwii spędzić wakacje.
Zakupy, pamiątki
Największą wartość pośród pamiątek z wakacji w Boliwii stanowią różnorodne wyroby rękodzielnicze. Każde z większych miast i regionów ma swoje unikalne wyroby z których słynie. Warto zakupić mate de coca, czyli herbatę z liści koki, gdyż jest to niezwykle oryginalna pamiątka, której nie kupimy nigdzie indziej, a którą bez problemu wwieźć można do Polski. Ponadto bardzo popularne są różne wyroby z wełny alpak, w tym swetry z indiańskimi wzorami oraz ciepłe, barwne szale i czapki.
Przykładowe ceny
Ubezpieczenie
Szczepienia
• litr benzyny: 4 bolivianos
• woda mineralna 2l: 6 bolivianos
• jedna godzina Internetu: 2-5 bolivianos, Internet dostępny jest prawie wszędzie
• posiłek w miejscach uczęszczanych przez miejscowych kosztuje około 9 bolivianos, za bardziej wyszukany posiłek płacimy około 15 bolivianos
• ananas: 6 bolivianos
• bułka: 0,5 bolivianos
• poncho z alpaki: powyżej 50 boliviano
• wino boliwijskie: 20 bolivianos za butelkę
Ubezpieczenie
Ubezpieczenie osobowe i komunikacyjne nie jest obowiązkowe, należy jednak pamiętać, że w razie wypadku trzeba będzie pokryć wszelkie koszty z nim związane.
Szczepienia
Nie ma żadnych obowiązkowych szczepień, którym należałoby się poddać przed wakacjami w Boliwii, jednak wskazane jest zaszczepienie się przeciw żółtej febrze, zwłaszcza planując podróżowanie po lasach tropikalnych. W dżungli panuje ponadto zagrożenie zarażenia się malarią lub dengą. Z kolei na większości obszarów górskich występuje zagrożenie zakażenia chorobą Chagasa przenoszoną przez pluskwiaki.
Podczas podróży w wyżej położone regiony Andów u wielu osób występują objawy choroby wysokościowej tzw. soroche, przejawiające się bólami głowy, brzucha a nawet torsjami. Ustają one na ogół po mniej więcej jednej dobie, jednakże osoby cierpiące na choroby układu krążenia powinny skonsultować się z lekarzem przed podjęciem wycieczki w Andy. Sprawdzonym sposobem na złagodzenie efektu soroche jest przestrzeganie odpowiedniej diety (posiłki lekkostrawne, najlepiej bez mięsa, mleka i alkoholu) w przeddzień i w pierwszych dniach pobytu w rejonie wysokogórskim.
Opieka medyczna
Informacje dla kierowców
Bezpieczeństwo
Opieka medyczna jest ogólnodostępna we wszystkich większych ośrodkach miejskich, nie zawsze jest ona jednak świadczona na wysokim poziomie. Cena standardowej wizyty lekarskiej wynosi 25 USD, wizyta u dentysty 30 USD, a doba w prywatnej klinice nawet do 100 USD.
Informacje dla kierowców
Bez problemu można poruszać się po Boliwii wynajętym samochodem. Posiadanie międzynarodowego prawa jazdy nie jest wymagane. Boliwijskie drogi są dosyć niebezpieczne ze względu na zły stan techniczny oraz trudne warunki terenowe.
Bezpieczeństwo
Ze względu na niestabilną sytuację polityczną i społeczną zaleca się ograniczenie wyjazdów we wschodnie regiony kraju. Uważać przede wszystkim należy na kradzieże, rabunki oraz pobicia. Polecamy omijać także nizinę Chapare, ze względu na występujące tutaj uprawy koki.
Warto wiedzieć
Placówki dyplomatyczne w Polsce
Placówki Polskie zagranicą
Urzędy czynne są w godzinach 8.30-16.30 od poniedziałku do piątku, natomiast większość sklepów jest otwarta w godzinach 10:00-19:00 z dwugodzinną przerwą w środku dnia.
Akceptowane są najpopularniejsze karty kredytowe (np.: VISA, MasterCard, American Express). W dużych sklepach i restauracjach można płacić dolarami amerykańskimi.
Placówki dyplomatyczne w Polsce
Brak placówki - Polskę obsługuje Ambasada Wielonarodowego Państwa Boliwia w Berlinie (Niemcy).
Ambasada Wielonarodowego Państwa Boliwia
Wichmannstrasse 6, D-10787 Berlin
tel. + 49 30 26 39 15-0, 26 39 15 14
fax +49 30 26 39 15-15
e-mail: colivian-bremen@hellmann.de
Internet: www.bolivia.de
Placówki Polskie zagranicą
Brak polskiej placówki dyplomatycznej - ambasador RP w Limie (Peru) akredytowany jest również w Boliwii.
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Peru
Ambasador: Izabela Matusz (język konsula polski, angielski, hiszpański, niemiecki)
Peru, Lima, Av. Salaverry 1978, Jesús María, Lima, Lima 11
Tel.: +51 1 4713920 Tel.: +51 1 4713925 Tel.: +51 1 4714813 Tel. dyżurny: +51 999 400 552 Faks: +51 1 4714813
lima.amb.sekretariat@msz.gov.pl
Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w La Paz
konsul honorowy: Esther Caroly Salzmann Donig (język konsula hiszpański, angielski, francuski, niemiecki)
Boliwia, La Paz, Calle Capitan Ravelo #267, Piso 2 . Of. 2B,
Tel.: (00-591-2) 291 1754 Tel.: (00-591-2) 291 1751 Tel. dyżurny: (00-591) 76707000
esthersalzmann@yahoo.com
Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Santa Cruz
Konsul honorowy: Roberto Saavedra Brychcy (język konsula hiszpański, angielski, portugalski)
Boliwia, Santa Cruz, Avenida Grigota 420 (entre 3er y 4to anillo), Santa Cruz - Bolivia
Tel.: (00-591-3) 3662872 Tel. dyżurny: (00-591) 72150091
saavedrab@gmail.com